نویسنده هلیا خراسانی: هر سال تحصیلی، دانشجویان با امید و انگیزه به دانشگاه بازمی‌گردند، اما در سال ۱۴۰۵-۱۴۰۴، خبری که از دانشگاه پیام‌نور رسید، موجی از نگرانی و اعتراض به همراه داشت: افزایش ۴۰ درصد شهریه‌ها، بدون ارائه خدمات آموزشی و رفاهی متناسب. این در حالی است که دانشگاه آزاد با افزایش منطقی شهریه و ارائه امکانات گسترده، کیفیت تحصیل را نیز ارتقا داده است.
دانشجویان پیام‌نور حالا میان دو انتخاب سخت قرار گرفته‌اند: یا پرداخت شهریه‌های سنگین و تحمل فشار اقتصادی، یا مهاجرت تحصیلی به دانشگاه‌های دیگر و رها کردن سال‌ها تلاش علمی خود. این وضعیت نه تنها نشان‌دهنده نابرابری شهریه‌هاست، بلکه پرسش‌های جدی درباره عدالت آموزشی و مدیریت منابع مالی در دانشگاه‌های دولتی و نیمه‌دولتی به میان آورده است.
در اعتراض به این افزایش شهریه، بیش از هزار و ۳۰۰ دانشجو با تشکیل یک کارزار گسترده، نامه‌ای جمعی به ریاست دانشگاه و وزیر علوم ارسال کرده‌اند. دانشجویان در این کارزار خواستار بازنگری فوری در میزان شهریه، شفاف‌سازی کامل هزینه‌ها، امکان پرداخت اقساطی بدون سود و حمایت ویژه از دانشجویان کم‌بضاعت شده‌اند. آنها همچنین هشدار داده‌اند که در صورت ادامه این روند، ممکن است در امتحانات عمومی شرکت نکنند یا به دانشگاه‌های دیگر مهاجرت تحصیلی کنند.
واقعیت شهریه دانشگاه پیام‌نور
دانشگاه پیام‌نور، به‌عنوان یکی از مراکز آموزشی وزارت علوم، امکان ادامه تحصیل بدون کنکور و از طریق آزمون سراسری را فراهم می‌کند و در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های متنوعی ارائه می‌دهد. با این حال، شهریه این دانشگاه در سال تحصیلی جاری بین ۳۵ تا ۴۰ درصد افزایش یافته است، رقمی که حتی از افزایش شهریه دانشگاه آزاد نیز بالاتر است.
این افزایش قابل توجه در حالی رخ داده که خدمات آموزشی و رفاهی دانشگاه تقریباً تغییری نکرده است؛ مقدار کمی از کلاس‌ها به‌صورت حضوری برگزار می‌شوند، بیشتر کلاس‌های دانشگاه مجازی است، و بسیاری از امکانات رفاهی و پژوهشی بدون ارتقا باقی مانده‌اند.
مقایسه با دانشگاه آزاد؛ افزایش منطقی و خدمات گسترده
در مقابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بزرگ‌ترین مجموعه آموزش عالی حضوری کشور، با افزایش شهریه‌ای بین ۲۰ تا ۳۰ درصد، متناسب با مقطع و رشته، توانسته کیفیت آموزشی و خدمات رفاهی خود را حفظ کند. این دانشگاه علاوه بر ارائه امکانات متنوع، از جمله کلاس‌های حضوری و آنلاین، آزمایشگاه‌ها، کتابخانه‌های مجهز و خدمات رفاهی، مدرک معتبر و قابل قبول در سطح ملی و بین‌المللی نیز ارائه می‌دهد.
بر اساس آمار رسمی، افزایش شهریه دانشگاه آزاد حتی کمتر از نرخ تورم واقعی کشور بوده و این در حالی است که دانشگاه پیام‌نور افزایش بالاتر از دانشگاه آزاد داشته و بدون ارائه خدمات اضافی، فشار مالی مضاعفی بر دانشجویان وارد می‌کند.
پیامدهای افزایش شهریه پیام‌نور
افزایش بی‌رویه شهریه دانشگاه پیام‌نور پیامدهایی فراتر از یک مسئله مالی ساده دارد و عملاً بخش‌های اجتماعی، روانی و آموزشی دانشجویان را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است. از منظر اجتماعی، این افزایش شهریه دسترسی دانشجویان کم‌درآمد به تحصیل را محدود می‌کند و نابرابری‌های موجود در آموزش عالی را تشدید می‌نماید. دانشجویانی که توان مالی محدودی دارند، یا مجبور به توقف تحصیل می‌شوند یا به دنبال دانشگاه‌های جایگزین می‌روند، موضوعی که به کاهش تنوع جمعیتی در دانشگاه و تمرکز بیشتر دانشجویان برخوردار منجر می‌شود و عملاً عدالت آموزشی را زیر سؤال می‌برد. این نابرابری‌ها، علاوه بر تأثیر بر فرد، می‌تواند پیامدهای بلندمدت اجتماعی نیز داشته باشد و شکاف طبقاتی در دسترسی به آموزش عالی را گسترش دهد.
فشار ناشی از شهریه‌های سرسام‌آور باعث استرس، اضطراب و نگرانی دائمی دانشجویان شده است. بسیاری از دانشجویان درگیر دغدغه‌های مالی هستند و این فشار مانع تمرکز بر درس، پروژه‌های پژوهشی و فعالیت‌های علمی می‌شود. احساس بی‌عدالتی و ناتوانی در مدیریت هزینه‌های تحصیلی، انگیزه آنها را برای ادامه مسیر علمی کاهش می‌دهد و حتی سلامت روانی برخی را تهدید می‌کند. در چنین شرایطی، کیفیت تجربه تحصیلی و حس تعلق دانشجویان به دانشگاه کاهش می‌یابد و این موضوع می‌تواند نارضایتی و بی‌انگیزگی گسترده ایجاد کند.
افزایش شهریه بدون بهبود یا توسعه خدمات، انگیزه دانشجویان را برای یادگیری و مشارکت فعال در فرآیند آموزشی کاهش می‌دهد. وقتی کیفیت کلاس‌ها، دسترسی به منابع آموزشی و امکانات رفاهی بدون تغییر باقی بماند، دانشجویان ممکن است کمتر در پروژه‌ها و فعالیت‌های علمی مشارکت کنند و تجربه تحصیلی آنها به سطحی کم‌بازده و نارضایتی‌آور کاهش یابد. این وضعیت نه تنها به موفقیت فردی دانشجویان آسیب می‌رساند، بلکه می‌تواند اعتبار دانشگاه و کیفیت کلی آموزش ارائه شده را نیز تحت تأثیر قرار دهد و پیامدهای بلندمدت برای جایگاه علمی و اجتماعی دانشگاه داشته باشد.
افزایش بی‌رویه شهریه دانشگاه پیام‌نور نه تنها فشار اقتصادی ایجاد می‌کند، بلکه پیامدهای گسترده‌ای بر عدالت اجتماعی، سلامت روانی و کیفیت آموزش دانشجویان دارد و ضرورت بازنگری فوری و اصلاح سیاست‌های شهریه‌ای را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
.
منبع: ایسکانیوز
ویژه
