به نام خدا
وزارت محترم آموزش و پرورش
معاونت آموزش متوسطه و مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان
با سلام و احترام،
ما جمعی از معلمان و والدین دغدغه‌مند، بر خود لازم دانستیم نگرانی‌ها و پیشنهادهای خود را دربارهٔ نحوهٔ برگزاری آزمون‌های ورودی مدارس نمونه دولتی و تیزهوشان با شما در میان بگذاریم.
در سال‌های اخیر، با تلفیق آزمون ورودی مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی، سطح دشواری آزمون‌ها به‌شدت افزایش یافته است؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از دانش‌آموزان مستعد و پرتلاش از پاسخ‌گویی مؤثر به سؤالات ناتوان مانده‌اند. متأسفانه بخش قابل‌توجهی از سؤالات، بیشتر متناسب با شرایط دانش‌آموزان مدارس خاص و مناطق برخوردار طراحی شده‌اند و سطح عمومی مدارس کشور را در نظر نمی‌گیرند.
تجربه نشان داده است که طراحان این آزمون‌ها – که بسیاری از آنان خود از فارغ‌التحصیلان مدارس برتر کشور هستند – با واقعیت میدانی مدارس عادی آشنایی کافی ندارند. همین امر باعث شده است طراحی سؤالات به‌گونه‌ای باشد که تنها درصد کمی از شرکت‌کنندگان توانایی پاسخ‌گویی حتی به ۳۰ درصد سؤالات را دارند. این موضوع نه‌تنها موجب کاهش دقت ارزیابی و سنجش می‌شود، بلکه فشار روانی، ناامیدی و احساس ناتوانی در میان دانش‌آموزان را به دنبال دارد؛ مسائلی که در این سن حساس می‌توانند آثار جبران‌ناپذیری بر آیندهٔ تحصیلی و روانی آنان بگذارند.
بر این اساس، ما پیشنهادهای مشخصی برای بازنگری در نحوهٔ طراحی و برگزاری این آزمون‌ها ارائه می‌دهیم:
۱. تفکیک آزمون مدارس تیزهوشان و نمونه دولتی:
اهداف، ساختار آموزشی و جامعهٔ هدف این دو نوع مدرسه متفاوت است. تلفیق آزمون آن‌ها منجر به نادیده گرفتن تفاوت‌ها و کاهش دقت در سنجش و گزینش می‌شود. بهتر است این دو آزمون به‌صورت جداگانه و متناسب با ویژگی‌های هر گروه برگزار گردد.
۲. سطح‌بندی منطقی سؤالات آزمون:
آزمون استاندارد باید بتواند دانش‌آموزان با توانایی‌های مختلف را تفکیک کند. پیشنهاد می‌شود سؤالات به‌صورت پلکانی طراحی شود:
بخشی از سؤالات برای پاسخ‌گویی دانش‌آموزان متوسط (۲۰٪)
بخشی برای دانش‌آموزان خوب (۴۰٪)
بخشی برای دانش‌آموزان خیلی خوب (۶۰٪)
بخشی برای ممتازها (۸۰٪)
و تنها بخشی برای نخبگان خاص (بیش از ۹۰٪)
این ساختار باعث می‌شود که تمامی دانش‌آموزان با سطوح مختلف توانایی، امکان بروز استعداد خود را داشته باشند.
۳. توجه به سلامت روانی دانش‌آموزان:
آزمونی که درصد بالایی از دانش‌آموزان را از پاسخ‌گویی ناکام بگذارد، نتیجه‌ای جز اضطراب، احساس شکست و افت انگیزه نخواهد داشت. طراحی آزمون باید علاوه بر سنجش علمی، مراقب سلامت روحی دانش‌آموز نیز باشد.
۴. رعایت اصول حرفه‌ای در ترتیب سؤالات:
یکی از اصول مهم در طراحی آزمون، چینش تدریجی سؤالات از ساده به دشوار در هر بخش است. آغاز آزمون با سؤالات آسان باعث افزایش اعتمادبه‌نفس دانش‌آموز و کاهش اضطراب اولیه می‌شود. در مقابل، شروع با سؤالات دشوار می‌تواند اثر منفی بر عملکرد ذهنی و روانی دانش‌آموز داشته باشد.
در پایان، ما خواستار بازنگری جدی در سیاست‌ها و رویه‌های طراحی و برگزاری این آزمون‌ها هستیم. ما معتقدیم می‌توان با رعایت عدالت آموزشی و اصول روان‌سنجی، هم استعدادهای واقعی را شناسایی کرد و هم از آسیب‌های روحی و سرخوردگی دانش‌آموزان جلوگیری نمود.
با احترام
جمعی از معلمان و والدین دغدغه‌مند
موفق شد
ویژه
