بسمه تعالی
وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری
رئیس محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی
با سلام
در دنیای امروز که هوش مصنوعی (AI) بهسرعت در حال تغییر ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است، آمادگی کشور برای مواجهه با این تحولات حیاتی است. مقام معظم رهبری نیز بر اهمیت جایگاه ایران در میان ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی تأکید کردهاند. این هدف بلندپروازانه، تنها با سرمایهگذاری در زیرساختهای فناورانه محقق نمیشود، بلکه نیازمند بازنگری بنیادین در سیستم آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزههای نوظهور است.
توصیف مسئله
در حال حاضر، شکاف عمیقی میان رشتههای علوم انسانی و دانشهای نوینی مانند هوش مصنوعی وجود دارد. در حالی که هوش مصنوعی قابلیت تحلیل دادههای عظیم و پیشبینی روندهای پیچیده را فراهم میآورد، علوم انسانی با درک عمیق از انسان، جامعه، فرهنگ و اخلاق، به این فناوری جهت و هدف میبخشد. متأسفانه دانشگاههای ما در زمینههایی مانند روابط بینالملل، علوم سیاسی، اقتصاد و حقوق، از کاربرد عملی و مؤثر هوش مصنوعی غافل ماندهاند. این در حالی است که کشورهای پیشرفته در حال همافزایی این دو حوزه برای حل مسائل پیچیدهای مانند دیپلماسی، مدیریت شهری و تحلیلهای اقتصادی هستند. تبدیل رشتههای علوم انسانی به مهندسی، رویکردی نادرست و سادهانگارانه است. در واقع، هدف تلفیق دانش هوش مصنوعی با درک غنی علوم انسانی است.
درخواستها
ما، امضاکنندگان این کارزار، از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و شورای عالی انقلاب فرهنگی تقاضا داریم:
-
تأسیس رشتههای میانرشتهای: با همکاری دانشکدههای فنی و دانشکدههای علوم انسانی، رشتههای جدید و میانرشتهای مانند «اقتصاد محاسباتی و هوش مصنوعی»، «دیپلماسی و روابط بینالملل دادهمحور»، «علوم سیاسی الگوریتمی» و «حقوق هوشمند» تأسیس شود.
-
بازنگری در سرفصلهای درسی: سرفصلهای موجود در رشتههای علوم انسانی و اقتصاد بهروزرسانی شود تا مباحثی مانند تحلیل داده، هوش مصنوعی و برنامهنویسی بهصورت عملی و کاربردی به دانشجویان آموزش داده شود.
-
ترویج پژوهشهای میانرشتهای: با حمایت از پروژههای تحقیقاتی مشترک میان متخصصان هوش مصنوعی و اساتید علوم انسانی، بستر لازم برای توسعه راهکارهای بومی هوشمند فراهم گردد.
-
ایجاد قطبهای علمی: دانشگاههای برتر کشور بهعنوان قطبهای اصلی توسعه این رشتههای جدید معرفی شوند تا با جذب اساتید مجرب و دانشجویان نخبه، پیشگام این تحول باشند.
تحول در آموزش عالی، یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای تضمین آینده کشور در رقابتهای جهانی است. با تأسیس و توسعه این رشتههای میانرشتهای، میتوانیم نیروی انسانی خلاق و کارآمدی تربیت کنیم که نهتنها از ابزارهای هوش مصنوعی بهره میبرد، بلکه با درک عمیق از مسائل انسانی و اجتماعی، برای حل چالشهای واقعی کشور و جهان گام بردارد. این مهم پیشتر نیز با دفتر مطالعات استراتژیک نهاد ریاست جمهوری مطرح شده بود که متأسفانه متهم به پوزیتویسم افراطی شدیم، لذا مستدعی است نگاه عمیقتری به این موضوع داشته و اوامر لازم را مبذول فرمایید.