رئیس محترم قوه قضائیه
دادستان محترم کل کشور
وزیر محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
رئیس محترم سازمان بازرسی کل کشور
استاندار محترم اصفهان
و مردم شریف ایران

سلام و احترام؛

در دل زمین، جایی که نه چشم می‌بیند و نه صدایی شنیده می‌شود، نیاکان ما سدی ساخته‌اند که جهان هنوز در شگفتی آن مانده است.

قنات بزرگ وزوان واقع در دشت اصفهان، تنها قنات شناخته‌شده در جهان است که دارای «سد زیرزمینی» فعال و مهندسی‌شده است.

سدی که قرن‌ها پیش، بدون ماشین‌آلات، بدون بتن مدرن و بدون فناوری و دانش سدسازی امروز، برای ذخیره، کنترل و مدیریت هوشمند آب در زیر زمین ساخته شده است.

این شاهکار، نه افسانه است و نه اغراق؛ بلکه بخشی از میراث جهانی قنات‌های ایرانی ثبت‌شده در یونسکو است.

یونسکو، این قنات را نه به‌عنوان یک سازه محلی، بلکه به‌عنوان دستاوردی برای بشریت به رسمیت شناخته است.

قنات وزوان چیست و چرا بی‌نظیر است؟

قنات بزرگ وزوان با قدمتی حدود سه هزار سال، سامانه‌ای پیچیده از تونل‌های زیرزمینی، چاه‌های عمودی و یک سد زیرزمینی شگفت‌انگیز است:

• طول رشته شناخته‌شده قنات: حدود ۱۸۰۰ متر (که در گذشته بیشتر بوده، حدود ۳۶ کیلومتر)

• ده‌ها چاه عمودی منظم برای تهویه، نگهداری و دسترسی

• و مهم‌تر از همه: سد زیرزمینی که امکان بستن، ذخیره و رهاسازی تدریجی آب را فراهم می‌کرد

این یعنی نیاکان ما می‌دانستند: آب را باید مدیریت کرد و برای آینده نگاه داشت، نه اینکه آن را بی‌محابا مصرف کرد.

قنات وزوان، نماد دانش بومی، اخلاق زیست‌محیطی و نبوغ مهندسی ایرانی است.

اما امروز، این میراث جهانی در خطر است.

در سال‌های اخیر، متأسفانه افرادی غیر از اهالی منطقه، به حریم این قنات تاریخی تعرض کرده‌اند؛ بخش‌هایی از حریم قانونی قنات را تخریب کرده، درب قنات را به آتش کشیده، برخی از چاه‌ها و مسیرهای حیاتی قنات را پر کرده‌اند و اکنون نیز گفته‌اند که این قنات دیگر متروک شده است. مگر می‌شود قناتی که چند هزار سال تا کنون زنده مانده، متروک شود؟

نتیجه این اقدامات:

• کاهش محسوس آب قنات

• آسیب جدی به ساختار تاریخی

• تهدید حیات یکی از نادرترین سازه‌های آبی جهان

با وجود ثبت ملی و جایگاه جهانی قنات، پرونده این تخلفات سال‌هاست مسکوت مانده و متأسفانه عاملان اصلی هنوز پاسخگو و محاکمه نشده‌اند.

این میراث فقط متعلق به وزوان نیست. باید صریح گفت:

قنات بزرگ وزوان فقط متعلق به شهر وزوان نیست؛
این قنات:

• متعلق به همه مردم ایران است

• متعلق به تاریخ، فرهنگ و تمدن این سرزمین است

• و بخشی از میراث بشری ثبت‌شده در جهان است

در عین حال، با نگرانی فراوان شاهد آن هستیم که اخیراً تلاش‌هایی برای حذف نام تاریخی «وزوان» از مصوبات رسمی و ساختار شهرستانی صورت گرفته است؛ اقدامی که عملاً به معنای تضعیف هویت شهری تاریخی و زمینه‌سازی برای فراموشی آن است.

حذف نام، آغاز حذف تاریخ است.

ما چه می‌خواهیم؟

ما امضاکنندگان این کارزار، خواستاریم:

1. توقف فوری هرگونه تعرض به حریم قنات

2. رسیدگی شفاف قضایی به تخریب‌ها و آتش‌زدن درب قنات

3. مجازات عاملان تخریب

4. احیا و حفاظت اصولی قنات و چاه‌های آن

5. حفظ نام و هویت تاریخی وزوان

دعوتی از همه میراث‌دوستان

ما از:

• پژوهشگران

• فعالان میراث فرهنگی

• سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری

• گردشگران

• خبرنگاران

• دانشجویان

• و همه مردم ایران

دعوت می‌کنیم به وزوان بیایند، قنات را ببینند و این شاهکار فراموش‌شده را از نزدیک لمس کنند و هر شخص با هر توان و مهارتی که دارد، گامی برای حفاظت از آن بردارد.

قنات بزرگ وزوان متعلق به همه ایران است.

دیدن قنات وزوان، یعنی دیدن عقلانیت، صبر و نبوغ ایرانی.

سخن پایانی

نیاکان ما، در دل تاریکی زمین، روشنایی آینده را ساخته‌اند. امروز نوبت ماست و بر ما واجب است که از آن محافظت کنیم.

با امضای این کارزار، از قنات بزرگ وزوان، از میراث جهانی ایران و از هنر نیاکانمان دفاع کنیم.

یا احکم الحاکمین