گروه ایران زمین- ۸۰۰ خانه تاریخی در شهرستان کاشان است که از این تعداد ۱۰۹ باب خانه تاریخی کاشان ثبت ملی شده است؛ خانه بروجردی‌ها یکی از شناخته شده‌ترین خانه‌های تاریخی کاشان است که بخشی از آن برای استقرار اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این شهرستان اختصاص دارد. بازرگانی به نام سید حسن نطنزی بانی ساخت بنا در زمینی به مساحت تقریبی یک هزار و ۷۰۰ مترمربع با زیربنای یک هزار مترمربع شامل ۲ قسمت بیرونی و اندرونی، ۲ ورودی اصلی و فرعی، هشتی، راهرو، حیاط، تابستان‌نشین، زمستان‌نشین، آشپزخانه و حیاط‌های سرپوشیده بود اما به‌دلیل مراوده تجاری که با بروجردی ها داشت، در نهایت میراث برجا مانده‌اش با همان نام شهره شد.
بازنشر و اشتراک‌گذاری تصویری از ساخت و ساز در محدوده خانه تاریخی ارزشمند بروجردی‌ها در چند هفته گذشته از سوی کاربران برخی شبکه‌های اجتماعی دوباره با واکنش‌هایی همراه شده و حتی کارزاری در فضای مجازی به راه افتاده است.
در اصل چند بنای مخروبه نبش خیابان علوی وجود داشت که با توجه به نبودن اعتبار کافی برای تملک دولتی، در سال‌های گذشته با کاربری تجاری به بخش خصوصی واگذار شد و اینک علاقه‌مندان میراث فرهنگی این پرسش را مطرح می‌کنند که چگونه می‌شود در وسط بافت تاریخی ساختمانی را ایجاد کرد که نمای بنای تاریخی را کور خواهد کرد.
برخی کارشناسان بر این باورند که مجوز صادره از حیث ضابطه ارتفاعی طرح با توجه به واقع شدن در بافت تاریخی پنج متر است اما در عمل با لحاظ کردن جان پناه بام و کد ارتفاعی در اجرا بیش از این میزان می‌شود و آن را موجب آسیب جدی به اصالت، دفن شدن جلوه بصری و نادیده گرفتن شکوه سیما و منظر این اثر شاخص و منحصر به فرد می‌دانند. به گزارش ایرنا عضو هیأت علمی گروه معماری دانشگاه کاشان با بیان اینکه محله‌ها در بافت تاریخی باید برای سکونت دائم افراد آماده شود، گفت: هدف بخش بزرگی از سرمایه‌گذاری‌هایی که در بافت‌های تاریخی انجام می‌شود، جذب گردشگر داخلی و خارجی است.
احمد دانایی‌فر اظهار داشت: این در حالی است که در بحث حفاظت و نگه‌داشت بافت‌های تاریخی مهم‌ترین مؤلفه‌ای که باید تقویت شود، سکونت دائم مردم در بافت است تا افرادی که در گذشته زندگی ساری و جاری خود را داشته‌اند همچنان در محل سکونت‌شان به زندگی آرام خود ادامه دهند.
وی با تاکید بر اینکه تغییر کاربری بناهای تاریخی و تبدیل آن به مکان‌های اقامتی راه حل منطقی برای احیای این بناها نیست، افزود: در صورتی که شمار محدودی از این اثرهای تاریخی برای حضور گردشگران بازسازی و آماده شود، نه تنها مشکلی ندارد بلکه خیلی خوب است؛ اما با توجه به انقلابی که در احیای اثرهای تاریخی رخ داده و بخش قابل توجهی از آنها یعنی بیش از ۹۰ درصد برای جذب گردشگر داخلی و خارجی اختصاص می‌یابد، این مهم به صلاح حفظ بافت تاریخی نیست.
دانایی‌فر، دخل و تصرف‌های غیرکارشناسانه در تغییر کاربری‌های جدید بناهای تاریخی را از دیگر چالش‌ها دانست و بیان کرد: در ساختمانی که تا دیروز متعلق به پنج یا ۱۰ نفر و ساکن بوده‌اند، می‌کوشند با تغییر کاربری برای ۴۰ تا ۵۰ نفر درست کنند که سازه این را نمی‌پذیرد. رئیس اداره راه و شهرسازی کاشان نیز اظهار داشت: نمای گنبد خانه تاریخی بروجردی‌ها باید به طور کامل از خیابان قابل دیدن باشد.
مجتبی آراسته در این زمینه گفت: شهرداری کاشان باید برای ۱۰ متر از بر زمین مجوز پنج متر ارتفاع و برای بقیه بنا، مجوز ساخت سه طبقه طرح تفصیلی صادر کند.
وی بیان کرد: راه و شهرسازی با عمران و آبادانی مخالف نیست و خیابان علوی شهر کاشان با توجه به حجم گردشگران، نیازمند ساخت مجتمع و هتل است اما ساخت و سازها باید بر اساس قانون و بویژه ضوابط طرح تفصیلی انجام گیرد.
طرح ساختمانی مجاور خانه بروجردی‌ها قانونی است؟
با وجود همه مباحث مطرح شده اما روابط عمومی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان اعلام کرد «در این مکان پیش‌تر سه پلاک وجود داشت که یکی از آنها خانه‌ای فاقد ارزش تاریخی با قدمت چند دهه ساخت بود و بیش از ۹ متر از سطح خیابان ارتفاع داشت و ۲ پلاک دیگر نیز در چند دهه گذشته به حالت ویرانه و مخروبه بود.
این پلاک‌ها دارای قیمت بالایی بود اما شرایط برای تملک و استفاده بهینه از آن برای دستگاه‌های متولی شهری فراهم نشد تا اینکه چند سال گذشته از سوی بخش خصوصی به منظور ایجاد تأسیسات گردشگری خریداری و در سال ۹۵ نقشه و طرح مورد نظر برای بررسی و دریافت مجوز به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان فرستاده شد.
با توجه به مغایرت با نقشه ها ضوابط شهرسازی و حریم بناهای تاریخی مجاور، طرح مورد مخالفت این اداره قرار گرفت اما پس از نامه‌نگاری و پیگیری مالک، موضوع به اداره‌کل استان ارجاع شد و در نهایت پس از برگزاری نشست کمیته فنی، بر اساس ضوابط حریم محله سلطان امیراحمد، ضرورت رعایت حداکثر ارتفاع پنج متر از سطح خیابان علوی تا بلندترین نقطه ساختمان و همچنین ضوابطی در نحوه دسترسی و نماها مانند درون‌گرا بودن و اجرای نماهای سنتی و ساده در این پلاک تعیین و به مالک ابلاغ گردید.»
گزارش روزنامه ایران از کارزار تجاوز به حریم خانه بروجردی‌ها:
چالش ساخت و ساز در حریم خانه بروجردی‌ها
