به نام خدا

وزیر محترم جهاد کشاورزی

رئیس محترم سازمان حفاظت محیط زیست 

با سلام و احترام،

ما، جمع کثیری از زنبورداران پرتلاش و شریف سراسر کشور، متشکل از هزاران خانواده که سرمایه، وقت و عمر خود را وقف صنعت ارزشمند و بنیادین زنبورداری کرده‌ایم، مراتب اعتراض شدید و نگرانی عمیق خود را نسبت به گسترش بی‌رویه و خارج از کنترل جمعیت پرندگان مهاجر و بومی زنبورخوار (با نام علمی Merops apiaster و در فرهنگ عامه معروف به سبز قبا) به اطلاع می‌رسانیم. این پدیده، که در سال‌های اخیر به شکلی نگران‌کننده تشدید یافته است، به یک بلای خانمان‌سوز و تهدیدی جدی برای موجودیت صنعت زنبورداری در اقصی نقاط کشور تبدیل شده و مستقیماً معیشت و آینده اقتصادی هزاران خانواده زنبوردار را در معرض خطر جدی قرار داده است.

مقدمه:

صنعت زنبورداری، علاوه بر نقش حیاتی در تولید محصولات غذایی سالم و پرارزش مانند عسل، گرده گل، بره موم، ژل رویال و سم زنبور، از اهمیت فوق‌العاده‌ای در حفظ تنوع زیستی و سلامت اکوسیستم‌های طبیعی از طریق گرده‌افشانی برخوردار است. زنبورهای عسل، به عنوان مؤثرترین عامل گرده‌افشانی، نقش اساسی در افزایش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی ایفا می‌کنند و بقای بسیاری از گونه‌های گیاهی به فعالیت آن‌ها وابسته است. متأسفانه، در سال‌های اخیر، شاهد افزایش چشمگیر جمعیت پرندگان زنبورخوار در مناطق زیست و فعالیت زنبورداران هستیم. این پرندگان، به دلیل تغذیه تخصصی از زنبورهای عسل، به طور مستقیم و غیرمستقیم خسارات جبران‌ناپذیری را به کلنی‌های زنبورعسل و در نتیجه به زنبورداران وارد می‌کنند.

مشکلات و خسارات ناشی از افزایش جمعیت زنبورخواران:

افزایش بی‌رویه و کنترل‌نشده جمعیت پرندگان زنبورخوار، پیامدهای مخرب و چندوجهی را بر صنعت زنبورداری و اقتصاد ملی به همراه داشته است که در ادامه به تشریح جزئیات آن‌ها می‌پردازیم:

۱. کاهش شدید و چشمگیر تولید عسل و سایر محصولات زنبور:

این مهم‌ترین و محسوس‌ترین خسارت وارده به زنبورداران است. پرندگان زنبورخوار، به ویژه در فصل فعالیت و تغذیه، به صورت گروه‌های سازمان‌یافته و با حرکتی سریع و ماهرانه به سمت کندوها هجوم می‌آورند. آن‌ها در محل ورودی کندو یا در نزدیکی آن مستقر شده و به طور مداوم زنبورهای کارگر را که برای جمع‌آوری شهد و گرده از گل‌ها بازمی‌گردند، شکار می‌کنند. این شکار بیرحمانه، نه تنها از تعداد زنبورهای کارگر در کندو می‌کاهد، بلکه نظم و امنیت کلنی را مختل کرده و باعث ترس و وحشت در میان زنبورها می‌شود. کاهش تعداد زنبورهای کارگر به طور مستقیم منجر به کاهش توانایی کلنی در جمع‌آوری شهد و گرده، تغذیه لاروها، تولید عسل و سایر محصولات می‌شود. این کاهش تولید، در برخی مناطق به حدی است که زنبورداران را از برداشت محصول قابل توجهی بازمی‌دارد و گاهی عسل تولیدشده صرفاً برای بقای خود کلنی کافی است.

۲. فشار اقتصادی طاقت‌فرسا و تهدید ورشکستگی بر زنبورداران:

صنعت زنبورداری، به ویژه برای زنبورداران خرد و متوسط که بخش عمده این صنعت را تشکیل می‌دهند، نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه قابل توجه (خرید کندو، بچه کندو، تجهیزات، نقل و انتقال کندوها و ...) و هزینه‌های جاری مستمر (تغذیه کمکی در فصول نیازمند، سموم بهداشتی، تجهیزات محافظتی و ...) است. کاهش شدید تولید عسل و سایر محصولات، به معنای کاهش درآمد زنبورداران است. این کاهش درآمد، بازگشت سرمایه را با چالش‌های جدی مواجه ساخته و بسیاری از زنبورداران را در آستانه ورشکستگی قرار داده است. تأمین هزینه‌های اولیه و جاری زندگی، پرداخت بدهی‌ها، هزینه درمان و سایر نیازهای اولیه خانواده در چنین شرایطی، به امری دشوار، طاقت‌فرسا و گاه غیرممکن تبدیل شده است. عدم حمایت و رسیدگی به این معضل، می‌تواند منجر به تعطیلی فعالیت بسیاری از زنبورداران و از دست رفتن سرمایه و تجربه آن‌ها شود.

۳. به خطر افتادن فرآیند حیاتی گرده‌افشانی و تخریب اکوسیستم طبیعی:

زنبورهای عسل، همان‌طور که اشاره شد، نقشی بی‌بدیل و حیاتی در فرآیند گرده‌افشانی گیاهان دارند. این فرآیند، نه تنها برای بقا و تولیدمثل بسیاری از گونه‌های گیاهی ضروری است، بلکه مستقیماً بر کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی مانند انواع میوه‌ها، سبزیجات، دانه‌ها و آجیل‌ها تأثیر می‌گذارد.

• یارانه‌های حمایتی: پرداخت یارانه‌های مستقیم و بلاعوض به زنبورداران زیان‌دیده، به ویژه زنبورداران خرد و مناطق محروم.
• کاهش هزینه‌های نهاده‌ها: تلاش برای کاهش قیمت نهاده‌های تولیدی مورد نیاز زنبورداران (مانند شکر، دارو و تجهیزات) تا بخشی از هزینه‌های آن‌ها جبران شود.

۴. افزایش آگاهی عمومی و آموزش:

ضرورت دارد با همکاری رسانه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و کارشناسان، اطلاع‌رسانی و آموزش‌های لازم به کشاورزان، باغداران، دامداران و عموم مردم در خصوص اهمیت حیاتی زنبورهای عسل در گرده‌افشانی، اکوسیستم و سلامت جامعه، و همچنین چالش‌های مهمی که صنعت زنبورداری کشور با آن روبه‌رو است، ارائه شود. آگاهی عمومی می‌تواند به جلب مشارکت حداکثری جامعه در یافتن راه‌حل‌های پایدار و حمایت از زنبورداران کمک شایانی نماید.

ما، زنبورداران، با امید به توجه، درک عمیق و همکاری صمیمانه شما مسئولین گرامی، انتظار داریم که صدای اعتراض و درخواست‌های منطقی و مستدل ما را شنیده و با بسیج تمام امکانات و ظرفیت‌های موجود، اقدامات عاجل، مؤثر و پایدار برای رفع این معضل خانمان‌سوز به عمل آورید. ادامه این روند ناگوار، بدون شک منجر به تضعیف و حتی نابودی بخش مهمی از صنعت زنبورداری کشور، آسیب‌های جبران‌ناپذیر به اقتصاد ملی و برهم خوردن تعادل زیست‌محیطی خواهد شد. ما آماده هرگونه همکاری و ارائه اطلاعات تکمیلی با کارشناسان و مسئولین محترم هستیم.

با تشکر و احترام فراوان