به نام خداوند جان و خرد/کز این برتر اندیشه برنگذرد

ما امضاکنندگان این کارزار، با اتکا به اسناد تاریخی، فرهنگی و حقوقی معتبر، اعتراض خود را نسبت به اقدام اخیر استانداری اردبیل مبنی‌بر تلاش برای تغییر یا دوگانه‌سازی نام تاریخی «کوه سبلان» به صورت «ساوالان» اعلام می‌داریم.

۱. سبلان؛ نامی کهن در حافظه تاریخی ایران

نام سبلان (Sabalan) از دیرباز در منابع معتبر جغرافیایی و ادبیات فارسی آمده است.

در آثار زیر، این نام به‌روشنی ذکر یا توصیف شده است:

• یاقوت حموی در معجم‌البلدان (قرن هفتم هجری) از «جبل سبلان» در آذربایجان یاد می‌کند.
• زکریای قزوینی در عجایب‌المخلوقات از کوه سبلان به عنوان کوهی بلند و مقدس یاد کرده است.
• حمدالله مستوفی در نزهه‌القلوب، سبلان را کوهی در آذربایجان با چشمه‌های گوگردی و آب‌های شفا‌بخش معرفی می‌کند.
• در اشعار خاقانی شروانی و نظامی گنجوی نیز سبلان با نامی روشن و مستقل آمده و نشانه‌ی بلندی، پاکی و عرفان ایرانی دانسته شده است.
• در منابع اروپایی قرن نوزدهم مانند Encyclopaedia Britannica (چاپ ۱۹۱۱) نیز "Mount Sabalan" به عنوان قله‌ای آتشفشانی در شمال‌غرب ایران ثبت شده است.

بنابراین، نام «سبلان» برخلاف ادعای جاعلان تاریخ نه پدیده‌ای در دورهٔ پهلوی، بلکه واژه‌ای هزارساله و اصیل ایرانی است که در حافظه‌ی تاریخی ملت ایران ریشه دارد.

۲. از منظر حقوقی و فرهنگی

طبق قوانین داخلی و بین‌المللی:

بر اساس ماده ۱ و ۲ قانون حفظ آثار ملی مصوب ۱۳۰۹، هرگونه تغییر در نام اماکن تاریخی یا طبیعیِ ثبت‌شده بدون مجوز سازمان میراث فرهنگی ممنوع است.

همچنین طبق ماده ۵ کنوانسیون ۱۹۷۲ یونسکو دربارهٔ میراث جهانی فرهنگی و طبیعی، کشورها موظف‌اند از هرگونه اقدام که موجب تحریف یا از میان رفتن اصالت یک اثر تاریخی شود جلوگیری کنند.

نام‌های تاریخی بخشی از «هویت غیرمادی ملت‌ها» محسوب می‌شوند و حذف یا جایگزینی آن‌ها نوعی تخریب هویت فرهنگی است.

از این رو، هرگونه تلاش برای حذف یا جایگزینی نام «سبلان» — حتی به صورت ادعای محلی بودن نام دیگر — اقدامی خلاف اصول میراث فرهنگی، قوانین ملی و تعهدات بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران است.

۳. خطر دوگانگی نام از منظر اجتماعی و ملی

وجود دو نام برای یک نماد طبیعیِ ملی، مانند سبلان، پیامدهای روانی و اجتماعی خطرناکی دارد:

باعث تعارض نمادین بین گروه‌های اجتماعی می‌شود؛

احساس رقابت و بی‌اعتمادی بین مناطق ایجاد می‌کند؛

و بهانه‌ای به دست رسانه‌های بیگانه برای دامن‌زدن به شکاف‌های قومی و زبانی می‌دهد.

در حالی‌که زبان‌ها و گویش‌های ایرانی باید مایهٔ زیبایی و تنوع باشند، نه ابزار جدایی و نزاع.

احترام به زبان و گویش محلی مردم شریف آذربایجان کاملاً ضروری است، اما جایگزینی نام ملی و باستانی ایران با شکل محلی آن، ناخواسته موجب تضعیف وحدت نمادین کشور خواهد شد.

۴. درخواست ما

ما از ریاست محترم جمهوری، وزیر محترم کشور، ریاست مجلس شورای اسلامی و وزیر میراث فرهنگی کشور می‌خواهیم:

• هرگونه تغییر یا ثبت رسمی نام «سبلان» به صورت دیگر را فوراً متوقف کنند.
• کمیته‌ای از کارشناسان زبان‌شناسی، تاریخ و جغرافیای تاریخی تشکیل دهند تا مستندات علمی در این زمینه گردآوری شود؛
• در تابلونویسی‌ها و متون رسمی، نام «سبلان» به عنوان شکل تاریخی و رسمی حفظ شود.

۵. سخن پایانی

سبلان فقط یک کوه نیست؛ نماد پیوند زمین و آسمان در فرهنگ ایران است؛ جایی که در اسطوره‌ها مأوای پیامبران و عابدان دانسته شده، و در حافظهٔ تاریخی ما، مظهر پاکی، برکت و ایستادگی است.

حفظ نام «سبلان» یعنی پاسداری از ریشهٔ مشترک همه ایرانیان. تغییر آن یعنی بریدن از تاریخ، از زبان و از خویشتن.

ما امضاکنندگان این کارزار، خواستار توقف فوری این اقدام ضدفرهنگی و ضدملی هستیم و از همهٔ دوستداران فرهنگ ایران دعوت می‌کنیم با امضای این بیانیه، از میراث و هویت سرزمین خود دفاع کنیم.