وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری
جناب آقای دکتر حسین سیمایی صراف

سلام و احترام؛

مقدمه

در سال‌های اخیر، حتی بسیاری از کلاس‌های دوره‌های حضوری دانشگاه‌ها و مدارس کشور نیز به دلایل گوناگون، از جمله آلودگی هوا، شرایط جوی، مسائل امنیتی و کمبود فضاهای آموزشی، به‌صورت مجازی برگزار می‌شوند. بنابراین، آموزش الکترونیکی دیگر استثنا یا شکل خاصی از آموزش نیست، بلکه به بخش جدایی‌ناپذیر نظام آموزشی کشور تبدیل شده است. دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دوره‌های آموزش الکترونیکی دانشگاه‌های برتر کشور، سال‌ها با تلاش، پشتکار و صرف وقت فراوان، تحصیلات خود را زیر نظر مستقیم استادان همان دانشگاه‌ها و با همان کیفیت آموزشی دوره‌های حضوری به پایان رسانده‌اند. با این حال، صرفاً به‌دلیل درج واژهٔ «مجازی (آموزش الکترونیکی)» در دانشنامه، با تبعیض در استخدام و ادامه تحصیل روبه‌رو هستند؛ در حالی‌ که کیفیت آموزش و ارزیابی در این دوره‌ها کاملاً مشابه، و حتی در برخی موارد سخت‌گیرانه‌تر از دوره‌های حضوری بوده است.

پیشینه و اعتبار آموزش الکترونیکی

آموزش الکترونیکی سال‌هاست در دانشگاه‌های معتبر کشور با زیرساخت‌های پیشرفته و نظارت علمی دقیق اجرا می‌شود، از جمله در دانشگاه‌های: تهران، صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، شهید بهشتی، صنعتی اصفهان، تبریز و شیراز. این دانشگاه‌ها از پیشگامان اجرای آموزش الکترونیکی در کشور بوده‌اند و استانداردهای آموزشی آن‌ها بارها از سوی وزارت علوم تأیید شده است.

اسناد و تأییدات رسمی

۱. اظهارنظر معاون آموزشی دانشگاه تهران (۱۳۹۶/۱۲/۱۳): «از دیدگاه ما هیچ تفاوتی بین آموزش‌های مجازی و سایر آموزش‌های دانشگاه تهران وجود ندارد و در حال رایزنی با وزارت علوم هستیم تا این عنوان در آینده نزدیک حذف شود.» (دکتر حسین حسینی – خبرگزاری ایسنا)

۲. اظهارنظر معاون آموزشی وزیر علوم (۱۳۹۹/۱۱/۲۹): «بیش از ۹۸ درصد کلاس‌های تئوری و ۷۷ درصد کلاس‌های عملی دانشگاه‌ها به‌صورت الکترونیکی برگزار شده است. باید به سمت آموزش غیرحضوری و اصلاح قوانین حرکت کنیم.» (دکتر علی خاکی صدیق)

۳. اسناد و مکاتبات رسمی: نامه شماره ۳۰۸۹-م/۳ دانشگاه علم و صنعت و گزارش عملکرد و بازخورد مناسب آموزش‌های مجازی، اسناد راهبردی نظیر محورهای تمرکز راهبری آموزش-یادگیری در دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی پس از وضعیت فوق‌العاده (پس از کرونا)، روش‌های اجرای آزمون غیرحضوری در دانشگاه‌ها بر پایه نظرات کارگروه تخصصی آموزش‌های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نظام‌نامه یادگیری الکترونیکی در آموزش عالی و نامه شماره ۳۵۳۱۲۸/۲۱/۲ مورخ ۱۳۹۸/۱۲/۲۸ مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم.

تجربه دوران کرونا

در دوران همه‌گیری کرونا، تمامی دانشگاه‌ها ناگزیر شدند آموزش‌ها و حتی آزمون‌ها را به‌صورت الکترونیکی برگزار کنند. این تجربه ملی نشان داد که آموزش مجازی نه‌تنها قابل اتکا و مؤثر است، بلکه می‌تواند الگویی پایدار برای آینده آموزش عالی کشور باشد.

تبعیض آموزشی موجود

در حال حاضر، در دانشنامه دانشجویان نوبت دوم یا پردیس هیچ اشاره‌ای به نوع دوره تحصیلی آنان نمی‌شود، اما برای دوره‌های آموزش الکترونیکی، واژهٔ «مجازی» درج می‌شود. این موضوع، مصداقی از تبعیض آموزشی است و با اصول ۳ و ۱۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (منع تبعیض و تساوی حقوق شهروندان) مغایرت دارد.

درخواست ما از وزارت علوم

بر این اساس، دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دوره‌های آموزش الکترونیکی از جنابعالی تقاضا دارند دستور فرمایید:

۱. عنوان «مجازی (آموزش الکترونیکی)» از دانشنامه‌های صادرشده حذف گردد.

۲. دانشنامه‌ها صرفاً شامل مقطع، رشته و نام دانشگاه باشند و اشاره‌ای به نوع دوره (روزانه، نوبت دوم، الکترونیکی و...) نداشته باشند.

۳. این اصلاح به‌صورت رسمی و سراسری به همه دانشگاه‌ها ابلاغ گردد تا عدالت آموزشی برقرار شود.

سخن پایانی

آموزش الکترونیکی یکی از دستاوردهای ارزشمند نظام آموزش عالی کشور است که نشان‌دهندهٔ توان علمی، فناورانه و انعطاف‌پذیری دانشگاه‌های ایران در برابر چالش‌های نوین است. امید داریم با حمایت و دستور جنابعالی، شأن علمی و تلاش هزاران دانشجو و فارغ‌التحصیل این دوره‌ها در جایگاه واقعی خود شناخته شود.

• رونوشت (جهت اطلاع):

معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
رؤسا و معاونان آموزشی دانشگاه‌های یادشده
کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی
سازمان سنجش آموزش کشور