موضوع دوچرخه سواری بانوان در ایران بارها و بارها مورد بحث و گفتگو واقع شده و با این‌که در هیچ کجای قوانین رسمی منعی برای این ورزش سالم و تفریحی برای بانوان وجود ندارد اما گاهی در گوشه کنار کشور یک مسئول به صورت سلیقه‌ای و بدون در نظر گرفتن قانون، دوچرخه‌سواری بانوان را محدود میکند و جلوی فعالیت‌های سالم و قانونی آن‌ها را میگیرد. مریم شیعه‌زاده دوچرخه‌سواری است که در شهر مشهد خود دچار این محدودیت سلیقه‌ای شده و برای همین در جهت آگاهی‌بخشی و روشن شدن تکلیف این موضوع اقدام به راه اندازی یک کارزار و آگاهی‌رسانی در این مورد کرده و در شهر خودش، مشهد به موفقیت رسیده. با ما پای صحبت‌های او بنشینید تا از جریان به نتیجه رسیدن هدفش باخبر شوید:
- سلام و وقت بخیر. ممنون می شویم ابتدا یک معرفی از خودتان برای مخاطبان ما داشته باشید:
- سلام. من مریم شیعه‌زاده هستم. ساکن و متولد مشهد. رشته تحصیلی من خبرنگاری بوده و در حال حاضر مشغول روزنامه‌نگاری می‌باشم.
- بفرمایید کارزار شما در چه رابطه‌ای بود و چرا به فکر راه اندازی چنین کارزاری افتادید؟
- با توجه به ممنوعیتی که در خیلی از شهرهای ایران در رابطه با دوچرخه‌سواری بانوان وجود دارد که البته بر خلاف متن صریح قانون اساسی است ما تصمیم گرفتیم کارزاری در رابطه با درخواست تعیین تکلیف حقوقی دوچرخه سواری زنان راه اندازی و در این مورد امضای مردمی جمع کنیم. هدف ما از راه اندازی این کارزار این بود که هر چه سریعتر و در واقع یک‌بار برای همیشه تکلیف موضوع دوچرخه‌سواری بانوان مشخص شود تا ما دیگر شاهد ممنوعیت‌های سلیقه‌ای در شهرهای مختلف نباشیم.
- مگر دوچرخه سواری بانوان غیرقانونی است؟
- خیر. این موضوع نه تنها منع قانونی وجود ندارد که حتی یک بندی در قانون وجود دارد که در آن به صراحت بیان شده که دوچرخه‌سواری بانوان جرم محسوب نمی‌شود و مجازاتی برای آن تعیین نشده است.
یک بندی در قانون وجود دارد که در آن به صراحت بیان شده که دوچرخه‌سواری بانوان جرم محسوب نمی‌شود و مجازاتی برای آن تعیین نشده است.
اما بسیار دیده شده که گاهی در گوشه کنار کشور یک مسئول به صورت سلیقه‌ای و بدون در نظر گرفتن قانون اساسی، بانوان را در آن منطقه محدود میکند و جلوی فعالیت‌های سالم و قانونی آن‌ها را میگیرد. تلاش ما این است که به استناد به قاون اساسی کشور این موضوع را پیگیری کنیم که دیگر شاهد اتفاقات ناگوار و تلخ برای بانوان کشورمان نباشیم.
- خانم شیعه‌زاده شما در نامه درخواستتان به مزایای دوچرخه سواری بانوان هم اشاره کرده اید. این مزیت‌ها را چه چیزهایی می‌دانید؟
- در واقع دوچرخه‌سواری بانوان یک بحث کوچکی است از یک مقوله فرهنگی بزرگتر. تلاش ما بر این بود که توجه خانم‌ها و همچنین آقایان را در مورد تبعیضی که درآن غرق شده‌ایم و نسبت به آن بی‌توجه شده ایم جلب کنیم. و از طرف دیگر دغدغه‌های محیط زیستی و فرهنگی را هم در نظر داشتیم. چون در حال حاضر بانوان حدود نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند که در همه موارد تاثیرگذار و سهیم هستند.
حرف ما فقط محدودیت های دوچرخه‌سواری نیست بلکه جریانات کوچک و البته زیاد دیگری هم در حال رخ دادن هست.
من معتقدم اگر یک مساله به نتیجه برسد کمک میکند تا قدم‌های دیگری هم اتفاق بیفتد. خیلی از چالش‌های محیط زیستی. وضعیت سلامتی جامعه، مشکلات ناشی از ترافیک و آلودگی شهرها و خیلی اتفاقات دیگر با همین قدم‌ها می‌توان بهبود بخشید و خب رفع تبعیض‌ها و نابرابری‌ها در مورد بانوان که در نهایت می‌تواند باعث شود که ما سبک زندگی شادتر و سالم‌تری را در جامعه شاهد باشیم.
- موضوع را چطور پیگیری کردید و واکنش مسئولین در برابر درخواست شما چه بود؟
- در بحث دوچرخه سواری ما یک نوع دوچرخه سواری کورسی داریم که امثال من انجام می دهیم. مثل رکاب‌زدن از منزل تا محل کار و مسیرهای شهری دیگر. یک بحث دیگر دوچرخه‌سواری کوهستان است که مقصد این نوع دوچرخه‌سواری در مشهد اغلب طرقبه و شاندیز است. که در واقع ممنوعیت دوچرخه‌سواری بانوان مشهد در حال اتفاق افتادن بود که ما با هیئت دوچرخه‌سواری مشهد جلسه گذاشتیم و اعلام کردند این موضوع از طرف ستاد امر به معروف مشهد در حال پیگیری است که در نهایت دادستانی این موضوع را تکذیب کرد. و به واسطه همین موضوع ما با مسئولین مشهدی و هیئت دوچرخه سواری مشهد در ارتباط بودیم که در نهایت خوشبختانه این منع دوچرخه‌سواری بانوان اتفاق نیفتاد. هرچند این منع دوچرخه‌سواری هنوز در طرقبه و شاندیز در حال اجرا است.
من معتقدم اگر یک مساله به نتیجه برسد کمک میکند تا قدم‌های دیگری هم اتفاق بیفتد. خیلی از چالش‌های محیط زیستی. وضعیت سلامتی جامعه، مشکلات ناشی از ترافیک و آلودگی شهرها و خیلی اتفاقات دیگر با همین قدم‌ها می‌توان بهبود بخشید.
- حمایت‌ها از کارزار شما چطور بود؟
- ما بیشتر به دنبال آگاهی بخشی و دیده شدن این کارزار بودیم و به دنبال محدودیت‌های اعمال شده در شهر مشهد بودیم و جلوگیری از ممنوعیت‌های سلیقه‌ای، و همچنین واکنش‌های رسانه‌ای و عمومی به این موضوع بخصوص در سطح استان بودیم. چون شهرهای کوچکی مثل سبزوار و طبس که رسانه قابل توجهی برای انعکاس اخبار این محدودیت‌ها برای بانوان ندارند بیشتر دچار این تبعیض‌ها و محدودیت‌های خاموش می‌شوند. و ما خواستیم به نوعی صدای مطالبه آن‌ها نیز باشیم. با واسطه این کارزار و ارتباط گرفتن با اینفلوئنسرهای مختلف، پیج‌های مرتبط، شبکه‌های اجتماعی و فعالان حوزه حقوق زنان و درخواست از حمایت آن‌ها سعی کردیم صدای بانوان شهرهای کوچک‌تر بشویم.
با واسطه این کارزار و ارتباط گرفتن با اینفلوئنسرهای مختلف، پیج‌های مرتبط، شبکه‌های اجتماعی و فعالان حوزه زنان و درخواست از حمایت آن‌ها سعی کردیم صدای بانوان شهرهای کوچک‌تر بشویم.
در این میان افرادی چون محمد درویش که از فعالات محیط زیست کشور هم هستند چندین بار لطف کردند و کارزار تعیین تکلیف حقوقی دوچرخه سواری زنان را حمایت کردند که بسیار تاثیرگذار بود. البته من با اعضای هییت دوچرخه‌سواری سبزوار که برای حمایت از بانوان دوچرخه سوار این شهر به صورت دسته جمعی استفا کردند (و خب سر و صدای زیادی به پا کرد و توجه زیادی را به موضوع جلب کرد.) هم صحبت کردم که خب می‌گفتند متاسفانه تحت فشار هستند و جنبه‌های دیگر زندگی‌شان تحت شعاع قرار گرفته است و برای صحبت در معذوریت قرار داشتند. ما همچنان پیگیر موضوع هستیم که نه فقط در شهر مشهد بلکه در تمام شهرهای ایران این محدودیت‌ها رفع شود.
- گویا کارزار شما بازتاب خبری خوبی هم داشته، درست است؟
- بله. کارزار ما در رسانه‌ها بازتاب خوبی داشت. از جمله در وبسایت تابناک در این مورد گزارشی تهیه شد. از روزنامه همشهری هم با من تماس گرفتند و پیگیر این موضوع شدند. پوشش خبری موضوع تا کنون خوب بوده اما مساله‌ای که ما به دنبال آن بودیم در قدم اول توجه رسانه‌ها و روزنامه‌های مشهدی بود که خب این اتفاق بنا به ملاحضاتی که در شهر مشهد وجود دارد اتفاق نیفتاد. حتی من با توجه به این که شغل خودم روزنامه‌نگاری است چندین بار سعی کردم یادداشت‌هایی بی‌طرفانه در مورد مزایای این موضوع در رسانه‌های مشهد منتشر کنم که موفق نشدم چون در هر حال فضای رسانه‌ای مشهد نسبت به تهران فضای بسته‌تری دارد. امیدواریم شرایط بهتر شود.
- خانم شیعه‌زاده برای ما بفرمایید چطور با سایت کارزار آشنا شدید؟
- ما در سال‌های گذشته در مجموعه خبرگزاری خودمان در حال تهیه گزارشی در مورد کمپین‌ها و پویش‌ها و تحلیل و برسی نمونه‌های داخلی و خارجی آن‌ها بودیم. در آن مقطع من به سایت کارزار سر می‌زدم و آشنایی من به آن زمان برمی‌گردد.
- ممنون از وقتی که برای مصاحبه با بخش کنشگری وبسایت کارزار گذاشتید.
- ممنون از شما و تیم کارزار.
درخواست تعیین تکلیف حقوقی دوچرخه سواری زنان در تاریخ ١٩ خرداد ١٣٩٩ شروع و با جذب بیش از سی هزار امضا ادامه دارد و در ۳۰ مهرماه سال جاری پایان خواهد یافت.
یادآور می‌شویم که هر کدام از شما اگر مطالبه‌ای در چارچوب قوانین دارید می‌توانید با ثبت درخواست خود در این بخش به صورت رایگان و پیگیری آن برای ساخت فردایی بهتر برای سرزمینمان ایران گامی مدنی بردارید.
