اعضای محترم کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی؛

وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی؛

وزیر محترم میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری؛

با سلام و احترام؛

موضوع: درخواست بررسی و اصلاح قوانین مالیاتی مرتبط با مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد

بدین‌وسیله جمع کثیری از فعالان حوزه گردشگری و کسب‌وکارهای مرتبط، به نمایندگی از جامعه اقتصادی کشور، مراتب نگرانی عمیق خود را در خصوص نحوه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده و تداخل آن با مالیات عملکرد اعلام می‌داریم و تقاضای رسیدگی، اصلاح و بازنگری عاجل این قوانین را داریم.

شرح موضوع و مشکل اساسی:

مالیات بر ارزش افزوده (VAT) در دنیا به عنوان مالیاتی غیرمستقیم و شفاف تعریف شده که بر «ارزش افزوده واقعی» هر مرحله از تولید و توزیع کالا یا خدمات وضع می‌شود. این سیستم با هدف حذف یا کاهش مالیات‌های دیگر مانند مالیات بر عملکرد و جلوگیری از مالیات‌ستانی مضاعف طراحی شده است.

در کشورهای توسعه‌یافته، این سیستم به گونه‌ای اجرا می‌شود که تنها میزان واقعی سود و ارزش افزوده مالیات‌پذیر است و با شفافیت کامل، مالیات بر مصرف‌کننده نهایی تحمیل نمی‌شود، بلکه فروشندگان مالیات دریافتی از مشتری را صرفاً به عنوان امانت به دولت منتقل می‌کنند.

اما در ایران شرایط متفاوت است:

۱. قانون مالیات بر ارزش افزوده همزمان و به صورت موازی با مالیات عملکرد اجرا می‌شود، بدون آنکه امکان کسر کامل مالیات عملکرد یا کاهش آن وجود داشته باشد. این موضوع باعث شده فعالان اقتصادی دو بار مالیات بدهند که ظلم به کسب‌وکارها و تولیدکنندگان است.

۲. نبود زیرساخت‌های دقیق حسابرسی و نظارت سبب شده مأموران مالیاتی به جای اخذ مالیات از «ارزش افزوده واقعی»، مالیات را بر کل مبلغ فروش اعمال کنند.

۳. به علت مشکلات دریافت و ارائه فاکتور رسمی و ضعف سامانه‌های ردیابی، مشاغل امکان کسر مالیات خرید از مالیات فروش را ندارند و این موضوع منجر به فشار مضاعف مالیاتی بر آنان می‌شود.

۴. این فشار مالیاتی در نهایت به مصرف‌کننده نهایی منتقل می‌شود، در حالی که مصرف‌کننده ارزشی ایجاد نکرده و اصولاً مالیات بر ارزش افزوده نباید مستقیماً بر دوش او باشد.

۵. اجرای ناصحیح این قانون سبب افزایش هزینه کالا و خدمات شده و بخشی از افزایش تورم در کشور را نیز می‌توان به همین مسئله نسبت داد.

تأثیرات مخرب بر صنعت گردشگری:

صنعت گردشگری یکی از بخش‌های حساس و اشتغال‌زای کشور است که به دلیل ماهیت خدماتی بودن و پایین بودن حاشیه سود، بیشترین آسیب را از فشارهای مالیاتی ناعادلانه متحمل می‌شود. این صنعت که می‌تواند به توسعه اقتصادی، اشتغال‌زایی و ارزآوری برای کشور کمک شایانی کند، به واسطه افزایش هزینه‌های مالیاتی دچار رکود، کاهش توان رقابت‌پذیری و کاهش کیفیت خدمات شده است.

لذا ضروری است در اصلاح قوانین مالیاتی، به ویژه مالیات بر ارزش افزوده و مالیات عملکرد، شرایط ویژه و معافیت‌های مناسبی برای فعالان گردشگری لحاظ شود تا این صنعت پویا بتواند به رشد و توسعه پایدار خود ادامه دهد.

در نهایت:

مالیات بر ارزش افزوده در ایران به جای اینکه مالیات بر «ارزش افزوده واقعی» باشد، تبدیل به مالیات بر کل مبلغ فروش شده که خلاف فلسفه مالیات بر ارزش افزوده است.

اجرای همزمان و بدون اصلاح قانون مالیات عملکرد، شرایط را به نفع دولت و به ضرر فعالان اقتصادی و مصرف‌کنندگان تمام کرده است.

لازم است هر چه سریع‌تر کمیسیون اقتصادی محترم مجلس، نسبت به بررسی این مشکلات ساختاری و اصلاح قوانین مالیاتی اقدام کند تا عدالت مالیاتی برقرار و فشار غیرمنصفانه از کسب‌وکارها و مردم برداشته شود.

پیشنهادات اولیه:

• اصلاح همزمان و تدریجی قوانین مالیات بر عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده به منظور جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف.
• تقویت زیرساخت‌های الکترونیکی مالیاتی و الزام به صدور فاکتور رسمی برای کلیه خرید و فروش‌ها.
• بازنگری در نرخ‌های مالیات بر ارزش افزوده و در نظر گرفتن معافیت‌ها یا نرخ صفر برای کالاها و خدمات اساسی و بخش گردشگری.
• آموزش و اطلاع‌رسانی عمومی برای درک صحیح مالیات بر ارزش افزوده جهت جلوگیری از سوءاستفاده و سوءتفاهم‌ها.

نتیجه‌گیری:

اجرای صحیح و عادلانه قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌تواند به شفافیت اقتصادی، افزایش درآمدهای دولت، کاهش فرار مالیاتی و کاهش تورم کمک کند، اما اجرای ناقص و غیرکارشناسی آن پیامدهای زیانباری برای اقتصاد کشور و اقشار مختلف مردم دارد.

امید است با حمایت و پیگیری جدی کمیسیون اقتصادی محترم مجلس شورای اسلامی، زمینه اصلاحات اساسی فراهم شود و عدالت مالیاتی به معنای واقعی کلمه تحقق یابد.

با احترام،

جمع کثیری از فعالان حوزه گردشگری و کسب‌وکارهای وابسته به صنعت