ریاست محترم جمهوری

وزیر محترم کشور

ریاست محترم مجلس شورای اسلامی ایران

با سلام؛

هدف: هدف این کمپین تأکید بر حق والدین در انتخاب نام فرزندانشان و پایان دادن به مداخله سلیقه‌ای نهادهای دولتی در این حق بنیادین، از طریق اصلاح ماده ۲۰ قانون ثبت احوال است.

تصور کنید فرزندتان به دنیا آمده، اما برای ماه‌ها، یا حتی سال‌ها، نمی‌توانید برایش شناسنامه بگیرید. نه می‌توانید او را بیمه کنید، نه به درمانگاه ببرید، نه برایش حساب بانکی باز کنید و نه حتی او را در مدرسه ثبت‌نام کنید. به چه دلیل؟ تنها به این دلیل که نام انتخابی‌تان در فهرست اسامی مجاز ثبت نشده است، پس از نظر مسئولان «مجاز» نیست، چه غیرفارسی باشد، چه کمتر شنیده‌شده، یا صرفاً با سلیقه‌ی آن‌ها جور نباشد.

این واقعیت تلخ، هر ساله زندگی صدها خانواده در ایران را تحت تأثیر قرار می‌دهد، زیرا آن‌ها می‌خواهند نام فرزندانشان را بر اساس هویت و فرهنگ خانوادگی و بومی خود انتخاب کنند؛ خانواده‌هایی که به دلیل انتخاب نام‌هایی از جمله ترکی، کردی، بلوچی، ترکمنی یا فارسی غیرمعمول، با مخالفت ثبت احوال مواجه شده‌اند. کودکانی که از دریافت شناسنامه محروم مانده‌اند. مادرانی که نتوانسته‌اند مرخصی زایمان بگیرند. پدرانی که برای گرفتن یک بلیط ساده برای مسافرت فرزندانشان، مجبور شده‌اند بارها و بارها به اداره ثبت احوال مراجعه کنند و کودکانی که از همان ابتدا، با طعم تبعیض بزرگ شده‌اند.

خانواده‌ها مجبورند با صرف هزینه‌های هنگفت وکیل، در دادگاه از حق انتخاب نام برای فرزندانشان دفاع کنند و ماه‌ها تحت فشار روانی قرار می‌گیرند، تنها به این دلیل که نام انتخابی‌شان «غیرمجاز» تشخیص داده شده است. در موارد بسیاری، هیچ توضیح قانونی روشنی برای این ممنوعیت وجود ندارد. در حالی که اسامی فارسی آزادانه ثبت می‌شوند، معادل همان نام‌ها به زبان‌های بومی رایج در ایران، با مقاومت سازمان ثبت احوال روبه‌رو می‌شود.

برای مثال، اسم فارسی «باران» بیش از ۶۸ هزار بار ثبت شده، اما معادل ترکی آن، «یاغیش»، غیرمجاز اعلام شده است. یا سه‌قلوهای اهل تبریز با نام‌های ترکی «سئوگی، ائل‌نور و ائلشن» تنها به این دلیل که در نام‌هایشان «ء» (همزه) وجود داشت، به مدت پنج ماه بدون شناسنامه ماندند. در نهایت، با حکم دادگاه، اداره ثبت احوال راضی به صدور شناسنامه برای این کودکان شد. این در حالی است که ثبت احوال، بدون هیچ مشکلی، اسامی دارای همزه مانند «فائزه»، «فائقه» یا «مائده» را ثبت می‌کند.

گاهی هم والدین به دلیل مخالفت اداره ثبت احوال با اسامی انتخابی‌شان، ناچار می‌شوند نام دیگری را در شناسنامه فرزندشان ثبت کنند، اما در زندگی روزمره، کودک را با نام دلخواه خود صدا می‌زنند. این وضعیت به «دو اسمه» شدن کودک می‌انجامد که ممکن است فرد را با مشکلات متعددی مانند سردرگمی هویتی و اختلال در احساس‌های رفتاری مواجه کند.

ما امضا کنندگان این درخواست، شهروندان دغدغه‌مند، والدین و انسان‌هایی هستیم که باور داریم هر کودک، صرف‌نظر از محل زندگی، قومیت، زبان و فرهنگش حق دارد نامی داشته باشد که خانواده‌اش با عشق برایش برگزیده است.

ما خواهان اصلاح ماده ۲۰ قانون ثبت احوال هستیم، قانونی که به ابزاری سلیقه‌ای برای جلوگیری از ثبت نام‌های عموماً غیر فارسی تبدیل شده است. تبصره‌های این ماده مبهم و ناکارآمد است. همین ابهام به مسئولان اجازه می‌دهد سلیقه‌ای تصمیم بگیرند و با یک «نه» ساده، آینده یک کودک را در تاریکی فرو برند.

این رویه، علاوه بر تبعیض روشن علیه اقوام و فرهنگ‌های گوناگون ایران، نقض آشکار حقوق کودکان نیز می‌باشد.

ما، امضا کنندگان این درخواست، از دولت و مجلس شورای اسلامی می‌خواهیم ماده ۲۰ قانون ثبت احوال را اصلاح کنند تا:

• به جای انتشار اسامی مجاز، اسامی غیرمجاز در «سامانه انتخاب نام» سازمان ثبت احوال منتشر شود تا مانع از اعمال برخورد سلیقه‌ای مسئولان ثبت احوال شود. (توضیح: طبق دستورالعمل کنونی ثبت احوال، اگر اسمی در سامانه اسامی مجاز نباشد، برای آن شناسنامه صادر نمی‌کنند.)

• همه افراد بتوانند براساس فرهنگ و زبان خود برای فرزندانشان نام انتخاب کنند؛

• ثبت احوال موظف باشد برای نام‌هایی که سابقه ثبت دارند، شناسنامه صادر کند.

با امضای این درخواست، صدای جمعی‌مان را تقویت کنیم تا حق انتخاب نام برای همه‌ی کودکان ایران، فارغ از هویت‌های فردی، جمعی و بومی‌شان به رسمیت شناخته شود. امضاهای ما، سرمایه جمعی ما است که با آن قدرتی برای تغییر قوانین تبعیض‌آمیز ایجاد می‌کنیم. به هم بپیوندیم تا نور امید را در دل والدین و فرزندان این سرزمین روشن کنیم.

امضای شما می‌تواند مسیر زندگی کودکان و والدین بسیاری را تغییر دهد.