ریاست محترم جمهوری
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی
ریاست محترم قوه قضائیه
با سلام؛
ما از سامانههای تکراری، جزیرهای و ناکارآمد دستگاههای دولتی خسته شدهایم.
سالهاست مردم، فعالان اقتصادی و کسبوکارها برای انجام سادهترین امور دولتی مجبورند در دهها سامانه مختلف ثبتنام کنند، اطلاعات تکراری وارد نمایند و وقت و هزینه زیادی صرف کنند. هر سازمان و حتی هر زیرمجموعه آن، سامانهای جداگانه دارد؛ از گمرک و راهداری گرفته تا اتاق بازرگانی، مالیات، راهآهن و سایر دستگاهها.
این پراکندگی نه تنها باعث سردرگمی و اتلاف منابع ملی شده، بلکه فرایند ارائه خدمات دولتی را پیچیده، زمانبر و پرخطا کرده است. شهروندان حق دارند خدمات دولتی را ساده، سریع، شفاف و یکپارچه دریافت کنند.
حال تعدادی از کشورهایی که خدمات یکپارچه ملی دارند را نگاهی بیندازیم:
«همانند کشورهایی چون استونی ، سنگاپور، ترکیه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی که سامانههای یکپارچه دولت الکترونیک را پیادهسازی کردهاند…»
در ادامه مختصراً شواهد برای این کشورها:
- استونی: سامانه هویتی دیجیتال کامل («e-Identity system») دارد که به صورت گسترده برای دسترسی به خدمات عمومی و دولتی استفاده میشود.
- سنگاپور: سامانه «SingPass» را دارد که هویت دیجیتال واحد برای خدمات دولت و بخش خصوصی است.
- ترکیه: سامانه «e‑Devlet» در دسترس است که خدمات دولت را به صورت آنلاین ارائه میدهد.
- عربستان سعودی: سامانه «Nafath» یا «Unified National Access» را دارد که ورود به خدمات دولتی را از طریق هویت دیجیتال ممکن کرده است.
- دبی: سامانه «DubaiNow»، «Dubai Pulse» و «Dubai REST» را دارد که خدمات دولتی را به صورت یکپارچه و آنلاین ارائه میدهد. این سامانهها امکان دسترسی به بیش از ۱۳۰۰ خدمت دولتی را از طریق یک پلتفرم واحد فراهم کردهاند. هر یک پلتفرم به صورت مجزا عمل میکند.
مشکل فعلی (تجربه واقعی کاربران)
برخی از سامانههایی که به عنوان «یکپارچه» معرفی شدهاند، در عمل تنها رابطی برای هدایت کاربر به همان سامانههای جداگانهاند. مثلاً وقتی وارد «دولت من» میشوید، صفحهای از یک اداره مانند راهداری باز میشود و پس از کلیک همه چیز مانند قبل است؛ کاربر باید دوباره اطلاعات ثبت کند و مجدداً وارد سامانه جداگانه شود. این روش ما را به هدف نمیرساند.
نیازمندیهای عملکردی کلیدی (چیزی که «ما» میخواهیم — نه فقط ظاهر)
سامانه ملی باید در شأن و شخصیت مردم جمهوری اسلامی ایران و قابل اتکا باشد. مشخصات عملی و فنی لازم:
۱. حساب واحد و دسترسی مستقیم (SSO + Direct Panel):
- کاربر با یکبار ورود (Single Sign-On) باید مستقیماً به پنل همان اداره یا خدمت وارد شود؛ نه اینکه صفحهای با لینکهای پراکنده باز شود.
- پنل هر دستگاه باید در بستر ملی و یکپارچه قابل استفاده باشد (نه باز شدن پنجرهای که کاربر را به سامانهای کاملاً مستقل سوق دهد).
۲. استعلام برخط و تطبیق خودکار دادهها:
- استعلامهای لازم (شناسه ملی، شماره پرونده، کد رهگیری، شناسه حمل و...) باید به صورت برخط (real-time) از پایگاههای مرجع گرفته شود و تطابق دادهها به صورت خودکار نمایش داده شود.
- مثال: وقتی کد رهگیری گمرک یا اداره صمت ارائه میشود، سامانه باید بلافاصله «شناسه ملی شرکت» را نمایش دهد تا تطبیق انجام شود — نه اینکه صرفاً کد رهگیری ثبت شود و کالا از گمرک خارج گردد بدون کنترل هویت صاحب واقعی.
۳. یکپارچگی اطلاعاتی و APIهای مشترک:
- تمامی دستگاهها باید از طریق استانداردهای ملی و APIهای مشخص به هم متصل شوند؛ دادهها نه به صورت فایلهای جدا و دستی بلکه به صورت تراکنشهای ساختیافته و قابل ردیابی منتقل شوند.
- کنترلها و ناظرها (مانند داشبوردهای نظارتی) باید دسترسی مناسب و لحظهای به دادهها داشته باشند.
۴. ابلاغ الکترونیکی رسمی برای کلیه ارگانها:
- از قوه قضائیه تا سازمان تعزیرات حکومتی و سازمانهای اجرایی، باید ابلاغها و اخطاریهها از طریق سامانه ملی ارسال و دریافت شود و سندیت و ردگیری (audit trail) داشته باشد. ابلاغهای کاغذی یا پراکنده باید به حداقل برسد.
۵. ردپای شفاف و قابلیت ردیابی (Audit & Logs):
- هر تراکنش باید دارای شناسه تراکنش، زمان، شناسه کاربری و مبدأ ارسال باشد تا هرگونه تغییر یا خروج کالا/مجوز قابل پیگیری باشد.
- امکان استخراج گزارشهای قانونی و نظارتی برای مراجع ذیصلاح فراهم شود.
۶. سطوح دسترسی معین و ایمنسازی هویت:
- سطح دسترسی کاربران (نظارتی، عملیاتی، مشاهدهای) باید صریح و قابل کنترل باشد.
- احراز هویت چندعاملی و مکانیزمهای جلوگیری از سوءاستفاده از حسابهای کاربری باید پیاده شود تا ورود یک حساب کاربری باعث خروج کالا یا صدور مجوز بدون تطبیق نشود.
۷. تجمیع فرمها و حذف ورود اطلاعات تکراری:
- اطلاعات پایه (هویت، شناسهها، پروانهها) یکبار ثبت شده و در همه خدمات قابل ارجاع و استفاده باشند. کاربر نباید برای هر خدمت همان اطلاعات را دوباره وارد کند.
۸. قابلیت پاسخگویی و مسئولیتپذیری سازمانی:
- هر دستگاه متعهد به حفظ کیفیت داده و پاسخگویی در صورت خطا باشد؛ سطح مسئولیت و فرایند رفع خطا باید مشخص و شفاف باشد.
خواسته ما (اصلاحشده و فنی)
ما خواستار ایجاد سامانه ملی واحد دولت الکترونیک ایران – «دولت من (IranGate)» هستیم که به طور همزمان این ویژگیهای فنی را برآورده کند:
- Direct Panel Integration (وارد شدن مستقیم به پنل دستگاه مربوطه بدون نیاز به ثبتنام جداگانه)
- Real-time verification (استعلام و تطبیق برخط شناسهها)
- Unified APIs & Standards (استاندارد و API ملی)
- National e-Notification (ابلاغیههای الکترونیکی رسمی برای همه مراجع)
- Comprehensive Audit Trail (ردیابی کامل تراکنشها)
پیام به مسئولان:
از دولت محترم، مجلس شورای اسلامی و سازمان فناوری اطلاعات ایران میخواهیم:
· روند فعلی «هدایت به سامانههای پراکنده» را متوقف کنند؛
· طراحی و پیادهسازی یک سامانه ملی واحد که الزامات فنی فوق را رعایت کند در اولویت قرار دهند؛
· زمانبندی، استانداردها و مسئولیتهای اجرایی را شفاف اعلام کنند تا اجرای طرح قابل نظارت و ارزیابی باشد.
فراخوان مردمی:
هر امضا یک پیام روشن است:
ما حق داریم خدمات دولتی را سریع، ساده، شفاف و قابل پیگیری دریافت کنیم.
با امضای این کارزار، خواستار ایجاد سامانه ملی واحد دولت الکترونیک ایران – «دولت من – IranGate» با تمامی ویژگیهای فنی و حقوقی فوق هستیم.
