اسناد تاریخی، از نامه‌های شخصی گرفته تا قراردادها، احکام، یادداشت‌ها، قباله‌ها و مکاتبات رسمی و غیررسمی، گنجینه‌هایی گران‌بها از حافظه تاریخی یک ملت‌اند. این اسناد، منابعی یگانه برای شناخت دقیق‌تر اشخاص، رخدادها و تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در دوره‌های مختلف تاریخی هستند و نقشی کلیدی در بازسازی گذشته و شناخت هویت ملی ایفا می‌کنند.
متأسفانه در حال حاضر، به‌دلیل فقدان منابع مالی پایدار و نبود سازوکارهای مناسب برای گردآوری و نگهداری این اسناد در نهادهای علمی، پژوهشی و آرشیوی دولتی، خصوصی و دانشگاهی، بسیاری از این مدارک ارزشمند که غالباً خاستگاه خانوادگی دارند، تنها در اختیار مجموعه‌داران و فروشندگان خصوصی—چه در داخل و چه در خارج از کشور—باقی می‌مانند و از دسترس پژوهشگران و متخصصان دور می‌مانند.
بر خلاف پندار رایج در میان برخی مالکان و فروشندگان اسناد که تصور می‌کنند تصویربرداری، بررسی علمی و انتشار محتوای این اسناد از ارزش مادی آن‌ها می‌کاهد، تجربه و شواهد میدانی نشان می‌دهد که پژوهش علمی، انتشار مستندات و تأیید اصالت اسناد، نه‌تنها خدشه‌ای به ارزش آن‌ها وارد نمی‌کند، بلکه موجب افزایش اعتبار، ارتقاء جایگاه تاریخی و حتی تقویت ارزش مالی آن‌ها در بازار می‌شود.
از این‌رو، ما امضاکنندگان این بیانیه—جمعی از پژوهشگران، اسنادپژوهان و مورخان—با احترام و تأکید، از مالکان، مجموعه‌داران و فروشندگان اسناد تاریخی دعوت می‌کنیم که با در اختیار گذاشتن تصاویر این اسناد به مراکز پژوهشی یا محققان مستقل، امکان بررسی، مستندسازی و تحلیل علمی آن‌ها را فراهم آورند. این اقدام نه‌تنها به حفظ میراث مستند سرزمین‌مان یاری می‌رساند، بلکه خود گامی مؤثر در اعتباربخشی به اسناد موجود و مشارکت فعال در روشن‌ساختن زوایای ناشناخته تاریخ ایران خواهد بود.
ما باور داریم که حفاظت از اسناد تاریخی تنها با مشارکت و همدلی میان پژوهشگران و دارندگان این میراث گران‌بها ممکن است. پس بیایید در این مسیر، به‌جای انحصار و اختفا، به هم‌افزایی و شفاف‌سازی بیندیشیم.
با احترام،
جمعی از پژوهشگران، متخصصان و مدیران سابق و فعلی حوزه اسناد تاریخی
موفق شد
ویژه
